سواد مالی پیش نیاز خرید بیمه زندگی

 بُعد مالی زندگی و مسائل مربوط به آن یکی از دغدغه های اصلی خانواده ها است. پول ابزار اصلی برای سپری کردن زندگی شده‌است و می‌توان گفت بسیاری از مردم با درآمدهای بالا همچنان درگیر مسائل مربوط به پول هستند و هنوز به آن رفاهی که با این میزان از درآمد باید داشته‌باشند، دست نیافته اند.

 امروزه اغلب افراد تحصیل کرده و دارای کاری  با درآمد ماهیانه هستند؛ اما شرایط مالی آنها چندان مناسب نیست. زیرا با وجود درآمد نمی توانند هزینه‌های ثابت و متغیر زندگی را به راحتی پرداخت کنند. البته اگر از نرخ تورم و بی‌ثباتی اوضاع اقتصادی ایران صرف نظر کنیم، علت این مشکلات مالی را می توان سطح پایین سواد مالی افراد و نه بی‌پولی دانست.

یکی از مهارت‌های مهم برای هر فرد که از دوران کودکی باید آموزش آن شروع شود سواد مالی است. به واقع سواد مالی افراد را توانا می‌کند، بر اساس میزان درآمد و دارایی‌هایشان بهترین انتخاب را برای افزایش سرمایه و رفاه مالی زندگی شخصی خود انجام دهند. حتی می‌توان گفت چنین اشخاصی در محیط کاری نیز موفق‌تر بوده و افرادی موثرتر برای ایجاد اهداف سازمانی شناخته می‌شوند. در ادامه به ضرورت سواد مالی در اداره امور مالی زندگی و لزوم فراگیری مفاهیم آن خواهیم پرداخت.

داشتن دانش، مهارت و اعتماد به نفس برای اتخاذ تصمیمات مالی سخت، تعریف ساده ای برای سواد مالی است 

با در نظر گرفتن تعریف بالا، فردی می‌تواند ادعای سواد مالی مناسب داشته باشد که بتواند به درستی امور مالی مانند

•  بودجه‌بندی و مدیریت درست درآمد خود

• برنامه ریزی و هدفگذاری برای زندگی شخصی

• پرداخت به هنگام هزینه‌های جاری و پس انداز کردن بخشی از درآمد ماهیانه

• آشنایی کافی و اصولی با بهره وام‌های بانکی به منظور مدیریت میزان بدهی خانواده 

را مدیریت کند و با اتخاذ تصمیمات مناسب، از بودجه و سرمایه خود بهترین بهره را ببرد.

امروزه بازارهای پولی و مالی اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند و اغلب اشخاص در این بازارها به دنبال فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاری و افزایش دارایی‌های خود هستند. واضح است برای دسترسی به این بازارهای مالی و استفاده از فرصت‌های موجود برای سرمایه‌گذاری و مشارکت در این بازارها، به سطحی از سواد مالی نیاز است.

به همین خاطر فقر سواد مالی، به واسطه اتخاذ تصمیمات مالی نامناسب بر زندگی فرد، خانواده، دوستان و حتی شریک کاری تاثیر سوء داشته و موجبات کاهش رفاه مالی در سطح جامعه را به میزان چشمگیری فراهم می کند. به همین خاطر است که  در کشورهای پیشرفته، افزایش سطح سواد مالی جامعه از طریق آموزش‌های مختلف مورد توجه قرار گرفته‌است. به دلیل اینکه سواد مالی بالا در سطح جامعه، «تاثیر مستقیم سطح درآمد بر میزان پیشرفت مالی» را کاهش می‌دهد.

تحقیقاتی که در زمینه سواد مالی و تاثیر آن بر زندگی مالی فرد انجام شده‌است، ثابت کرده‌اند تفاوت‌های کوچک در دانش مالی می‌تواند تفاوت چشمگیری بر ثروت افراد داشته‌باشد. زیرا افراد دارای سواد مالی به احتمال بیشتری به فکر برنامه‌ریزی مالی برای دوران بازنشستگی و استفاده از دارایی‌های فعلی خود برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام هستند و قدرت تحلیل بالاتری نسبت به مسائل اقتصادی دارند.

سواد مالی بایستی در برنامه آموزشی  کودکان از همان دوران ابتدایی قرار بگیرد و کودکان با مفاهیم مالی مانند پس‌انداز، بودجه‌بندی مالی، هزینه ها، بیمه و سرمایه‌گذاری آشنا شوند. البته بهتر است با توجه به عدم توجه نظام آموزشی کشور به لزوم برنامه ریزی سواد مالی برای کودکان، خود به دنبال کسب اطلاعات و افزایش سواد مالی خانواده باشیم.

یادگیری سواد مالی برای هر فرد بسیار مهم است

سواد مالی به دانش و مهارت فرد در مدیریت مالی زندگی شخصی کمک می‌کند. به بیان دقیق‌تر، تصمیمات فرد در زمینه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری به کمک سواد مالی پایه و اساس محکم‌تری خواهد داشت؛ و به همین دلیل می‌تواند به ثبات مالی کمک کند. فردی که توانسته است به سطح مناسبی از سواد مالی دست یابد، چند فاکتور مهم را برای رسیدن به آینده مالی بهتر رعایت می‌کند. در این بخش این فاکتورها را معرفی می‌کنیم:

• اصول بودجه بندی 

از مفاهیم مهم در سواد مالی، بودجه‌بندی درست درآمد است. بودجه‌ریزی به معنای تخصیص درآمد و یا دارایی به برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت مد نظر است تا بتوان آنها را اجرایی کرد. بنابراین در خانواده نیز مهم است که درآمد صرف چه کارها و برنامه‌هایی می‌شود. بنابراین باید عادت‌های مالی افراد بررسی شوند تا هزینه‌های ضروری و غیرضروری به درستی شناسایی و برای مدیریت آنها تصمیم‌گیری شود. از این طریق، تخصیص درآمد به هزینه‌ها حساب شده خواهد‌بود.

• پس‌انداز ماهیانه

از ابعاد مالی مهم در زندگی هر فرد، اختصاص بخشی از درآمد ماهیانه به عنوان پس‌انداز است. در بحث مدیریت مالی شخصی، بر اولویت قرار دادن پس انداز تاکید فراوان شده‌است. اینکه باید هر ماه بخشی از درآمد و پیش از پرداخت هزینه‌ها، پس انداز شود. درحالیکه افراد اغلب هزینه‌های ماهیانه را انجام داده و مبلغ باقیمانده از درآمد را به عنوان پس انداز در نظر می‌گیرند.

از آنجا که پس‌انداز باعث ایجاد امنیت مالی برای آینده می‌شود، یکی از ابعاد مهم در سواد مالی در نظر گرفته‌می‌شود. اغلب افرادی که آینده‌نگر هستند و قدرت تحلیل بالایی از اوضاع اقتصادی دارند، پس‌انداز کردن را جدی می‌گیرند. 

• بدهکاری

از فاکتورهای مهم دیگر در سواد مالی، شناسایی بدهی‌ها و علت به وجود آمدن آنها است. بدهی را می‌توان پول خرج شده‌ای دانست که از دارایی یا سرمایه فرد نبوده‌است و بخشی از هزینه زندگی از طریق وام گرفتن تامین شده‌است. به همین خاطر در بحث سواد مالی مهم است که به چه علتی این بدهی به وجود آمده است. آیا پول بدهی برای هزینه‌های ضروری صرف شده‌است یا خرید اجناس تجملاتی. بنابراین شناخت درست هزینه‌های ضروری و غیرضروری و تخصیص بودجه به آنها به مدیریت بهینه بدهی‌ها کمک می‌کند.

• سرمایه‌گذاری

فردی که دید روشنی نسبت به آینده و اوضاع مالی دارد، می‌داند که باید بخشی از دارایی خود را با هدف حفظ ارزش پول و افزایش دارایی در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری کند. سواد مالی در اینجا به فرد کمک می‌کند برای انتخاب بازار سرمایه و نحوه سرمایه‌گذاری در آن و نیز افزایش مبلغ پس انداز برای سرمایه‌گذاری آگاهانه تصمیم بگیرد.

 

• بیمه زندگی 

وقتی صحبت از بیمه‌ زندگی می‌شود بیشتر اشخاص تصور می‌کنند تنها کاربرد این نوع بیمه‌ها به پوشش بیماری‌ها و یا مرگ مربوط می‌شود اما لازم است بدانیم عملکرد بیمه‌های زندگی گسترده‌تر بوده و زوایای بیشتری از زندگی شخص بیمه‌شونده را در برمی‌گیرد. به طور کلی بیمه‌های زندگی دو نوع کارکرد متفاوت دارند.یکی نقش حفاظتی این نوع بیمه‌ها است که خود شامل دو گونه بیمه‌های عمر است یکی در صورت حیات بیمه شده و دیگری بیمه‌های زندگی که در صورت فوت بیمه شده ‌است. در این دو گونه در پایان قرارداد به صورت یکجا به فرد یا ضامن او مبلغ مشخص شده پرداخت می‌شود اما علاوه بر نقش حفاظتی برای بیمه‌شونده، بیمه زندگی یک عملکرد مهم دیگر را نیز شامل می‌شود و آن هم موضوع سرمایه‌گذاری این بیمه است. مساله مهمی که در رابطه با بیمه زندگی مطرح می‌شود و تاکنون در خصوص این نوع بیمه کمتر مورد توجه عموم مردم قرار گرفته است بخش سرمایه‌گذاری بیمه زندگی است.به طور کلی موضوع مغفول مانده در خصوص بیمه زندگی این است که این بیمه‌نامه نوعی سرمایه  و دارایی برای بیمه‌گذار محسوب شده و در صورت حیات یا فوت از جانب شرکت بیمه به او پرداخت می‌شود.

پس با این تفاسیر علت اصلی ضریب نفوذ پایین بیمه در کشور و به طور خاص بیمه های زندگی پایین بودن سطح سواد مالی جامعه است و چنانچه این مسئله به واسطه آموزش های مستمر در جامعه توسط مشاوران و کارشناسان بیمه صورت پذیرد، موجبات ایجاد رفاه اجتماعی را برای همه آحاد جامعه فراهم می کند.